یک فرش دستبافت یا ماشینی از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود که از مهمترین این اجزاء شیرازه فرش می‌باشد. این مورد انواع مختلفی دارد که هر کدام خصوصیات منحصر به فردی دارند.
از ویژگی‌های اصلی شیرازه فرش به نوعی قاب گرفتن فرش می‌توان اشاره کرد. همان‌گونه که عرض یک فرش با ریشه ثبات یافته است، به صورت طولی نیز با انواع شیرازه‌های متفاوتی قالب گرفته شده که در ثبات و نگهداری از پرزهای فرش نقش اساسی را بر عهده دارند.
کاربرد شیرازه فرش چیست؟
در بسیاری از مواقع شاهد این هستیم که پرزهای فرش و یا رج‌های عمودی فرش از هم وارفته و کنده می‌شود که باعث کم شدن عمر فرش می‌گردد. در بعضی از مواقع با کنده شدن یک تار از این فرش کل رج بافته شده از هم جدا می‌شود. بهترین راه حل برای چنین مواقعی استفاده نمودن از شیرازه است. به طور کلی می‌توانیم به این نکته اشاره کنیم که اصلی‌ترین کاربرد شیرازه فرش یا قالی حفظ و نگهداری از رج‌های عمودی یک فرش می‌باشد. شیرازه در طول بافت بر روی فرش قرار می‌گیرد و یا بعد از بافت و بریده شدن، به دست افراد متخصص در این زمینه شیرازه به صورت جداگانه ای بر روی فرش دوخته می‌گردد.
شیرازه به طور کلی به مجموعه نخ‌های چند لایه گفته می‌شود که بر روی فرش قرار می‌گیرد که دارای رنگ‌های مختلفی است. بافنده با در نظر گرفتن برخی از موارد چون سلیقه شخصی، نوع نخ، رنگ حاشیه و جنس الیاف این شیرازه را انتخاب می‌کند.
معرفی کامل انواع شیرازه‌ها
هر فرش از قسمت‌های مختلفی تشکیل می‌شود اما چیزی که در کیفیت و نگهداری از تار و پود فرش نقش دارد وجود انواع شیرازه‌ها در آن است. با این حال اشکال مختلفی از شیرازه وجود دارد که در فرش‌های مختلف به وضوح دیده می‌شود. فرش به دو دسته ماشینی و دستبافت تقسیم بندی می‌شود و برای هر کدام از آنها شیرازه مخصوصی که با بافت همخوانی دارد در نظر گرفته می‌شود.
الیاف به کار رفته در فرش نیز عامل مهمی در انتخاب نوع شیرازه است. معمولاً در فرش‌های ماشینی از الیاف مصنوعی مانند پلی استر یا پروپیلن برای ساخت شیرازه کمک می‌گیرند.
شیرازه متصل فرش
برای معرفی شیرازه متصل بهتر است به فرش دستبافت نگاهی بیندازیم. برای بافت این نوع فرش بافنده چندین لایه از نخی که از جنس پرز فرش است را در هر رج از بافت به دور چهار الی شش تار یا چله می‌پیچند. در این صورت شیرازه به خود فرش متصل بوده به طوری که از رج اول شروع می‌شود وتا آخرین رج فرش ادامه دارد.
در این حالت شیرازه با بافت فرش همسان می‌شود و تمام پود نازک و پود کلفت را درگیر می‌کند. در این صورت دیگر پرزهای فرش از هم جدا نمی‌شود.
شیرازه منفصل فرش
علاوه بر آنکه می‌توان شیرازه را در هر رج به فرش اضافه کرد، این کار را به صورت جداگانه و در پایان بافت فرش نیز می‌توان به سرانجام رساند که به این مدل نوع منفصل یا جداگانه گفته می‌شود. در این نوع از شیرازه بافی، بافنده و یا دستگاه بافت دخالتی بر روی شیرازه ندارند. دستگاه به صورت مداوم و بدون در نظر گرفتن شیرازه فرش را می‌بافد و نیازی به پیچش چند لایه نخ در هر دریف یا رج نمی‌باشد که کار برای دستگاه بافنده آسان می‌شود. بعد از آنکه فرش بافته و قیچی زده شد به وسیله دستگاه‌های به نام سردوزی که در صنعت فرش کاربرد زیادی دارند شیرازه‌ها را بر روی فرش اعمال می‌کنند.
شیرازه چرمی فرش
در بسیاری از موارد برای استحکام بالای فرش یا به دلیل شیک و مدرن بودن فرش از شیرازه‌های از جنس چرمی استفاده می‌کنند. این مدل از شیرازه را در فرش‌های کنونی و مدرن بیشتر به چشم می‌بینیم. اغلب فرش‌های ماشینی که دارای تراکم بالایی هستند و گران‌قیمت می‌باشند دارای شیرازه چرم دوزی شده هستند. این نوع محصول باعث می‌شود که فرش طول عمری زیادی داشته باشد واغلب بر روی سرامیک‌ها قرار می‌گیرند. در صورت به کار رفتن این شیرازه دیگر فرش از محل قرار‌گیری خود جابه جا نمی‌شود.
سخن آخر در رابطه با انواع شیرازه فرش
اگر به دنبال خرید فرشی با عمر بالایی هستید حتما به این نکته توجه کنید که دارای شیرازه مناسبی باشد. شیرازه فرش را در هر زمانی می‌توان ترمیم نمود بنابراین بعد از هرگونه خرابی یا پارگی در شیرازه می‌توانید آن را به مراکز معتبری که در این رابطه وجود دارند ببرید و آن را ترمیم نمایید.